Bespreking #2: drie vroege invloeden

Voor het tweede bericht in de rubriek ‘bespreking’, sta ik stil bij de vroege inspiratiebronnen Brief voor de koning, De geheimen van de onsterfelijke Nicolas Flamel en Attack on Titan.

Dag lieve mensen,

Terwijl ik nog nageniet van Ellen Boutsens prachtige recensie van Verloren Zoons, is het alweer tijd voor het volgende blogbericht. Ik ga de rubrieken van de vorige drie blogberichten herhalen: bespreking, wereldbouw en klassieke thematiek. Vandaag een nieuwe bespreking van werken die mij inspireren of geïnspireerd hebben. In de vorige bespreking vertelde ik dat ik eindelijk het boek Torenhoog en mijlenbreed van Tonke Dragt gelezen heb. Toen merkte ik terloops al op dat Tonke Dragts De brief voor de koning mijn lievelingsboek als kind was en een inspiratiebron voor mijn eerste boek; daar wil ik graag wat meer over vertellen. Vervolgens heb ik het over de boekenserie van Michael Scott genaamd De geheimen van de onsterfelijke Nicolas Flamel en ten slotte over de animeserie Attack on Titan. Laten we er in duiken.

1. De brief voor de koning

Het boek De brief voor de koning is geschreven door Tonke Dragt en uitgebracht in 1962. Dit jeugdboek is in 2004 bekroond met de Griffel der Griffels, de meest prestigieuze prijs voor Nederlandstalige jeugdliteratuur. Rond diezelfde tijd las onze moeder mijn broer en mij eruit voor, terwijl wij tegen haar aangekropen ademloos zaten te luisteren (ik moet vier of nog iets jonger geweest zijn). De fictieve ridderwereld en het spannende avontuur bedacht door Dragt spraken enorm tot onze verbeelding. De naam van de hoofdpersoon maakte de pret compleet, omdat we ‘Tiuri’ beschouwden als een samentrekking van onze eigen namen (Tycho en Uri). Wat hebben we met z’n drietjes genoten van die voorleesmomenten! Ik vermoed dat daar de basis van mijn schrijverschap gelegd is.

Het verhaal gaat dus over Tiuri, een schildknaap die bijna de ridderslag mag ontvangen. Maar in de nachtwake voorafgaand aan de grote dag wordt er op de deur van de kapel geklopt. Tiuri is de enige die open durft te doen. Een mysterieuze man verzoekt hem om een geheime brief te bezorgen aan de koning van het naburige land. Dat is het begin van een avontuurlijke en gevaarlijke queeste, die Tiuri’s leven overhoop gooit. Hij wordt achtervolgd, maakt vrienden en vijanden, raakt verzeild in allerlei intriges; hij riskeert zijn aanspraak op de ridderslag, maar bewijst dubbel en dwars dat hij het waard is.

Achteraf bezien is het zo duidelijk hoe De brief voor de koning mijn eigen eerste boek beïnvloed heeft. Want gaat Verloren wereld niet in essentie over een jongeman die de wereld afreist om een belangrijke boodschap naar koningen te brengen…? Ook Xugan wordt nu eens achtervolgd, dan weer betrokken bij intriges; ook hij moet bepaalde dingen opofferen, maar groeit onderweg in zijn rol. Het is natuurlijk een archetypische verhaalstructuur, maar voor mij was De brief voor de koning toch wel de eerste vorm waarin ik het heb leren kennen – en daarmee het ultieme voorbeeld. Het vervolg, Geheime van het Wilde Woud, is trouwens ook fantastisch, maar heeft niet zo’n directe weerslag gevonden op mijn eigen boeken.

(In 2008 is er een Nederlandse speelfilm gemaakt van De brief voor de koning. Ik kan me herinneren daar als kind ook erg van genoten te hebben. Kon niet missen, want de film blijft dicht bij het boek. In 2020 heeft Netflix er een Engelstalige serie van gemaakt, wat op zichzelf al bijzonder is voor een Nederlandstalig jeugdboek. Deze serie vond ik persoonlijk wel entertainend, maar ik kon me niet ontdoen van de indruk dat ze eigenlijk een ander verhaal wilden vertellen, zo los gingen ze met het bronmateriaal om.)

2. De geheimen van de onsterfelijke Nicolas Flamel

Voor de volgende inspiratiebron moeten we een paar jaar doorspoelen, naar 2009. Toen kreeg ik van mijn oma het boek De Alchemist cadeau, het eerste deel van de serie De geheimen van de onsterfelijke Nicolas Flamel. Deze serie is geschreven door Michael Scott en oorspronkelijk Engelstalig. De hele serie bestaat uit zes boeken, die ik een voor een las op het tempo waarop de Nederlandse vertalingen verschenen. Van het laatste boek, De Zieneres, is de Engelse editie uitgegeven in voorjaar 2012 en de Nederlandse in najaar 2012. Van 2009 tot 2012, dat waren voor mij de laatste jaren van de basisschool en het begin van de middelbare school.

De fantasyboeken spelen zich af in onze wereld af, maar Scott voegt daar flinke dosis magie aan toe. Allerlei legendarische figuren en mythische wezens blijken echt te bestaan. Zo komen hoofdpersonen Sophie en Josh Newman, een tweeling, in San Francisco de befaamde middeleeuwse alchemist Nicolas Flamel tegen (ook wel bekend van Harry Potter en de Steen der Wijzen). Flamel neemt de tweeling onder zijn hoede en neemt hen mee naar een Aloude die hun magische krachten kan opwekken. Sophie en Josh blijken zeldzame aura’s te hebben…

De geheimen van de onsterfelijke Nicholas Flamel zat nog vers in mijn geheugen toen ik in mijn eerste jaar van de middelbare school, 2012-2013, het idee kreeg voor de Pangaea-trilogie. Twee elementen hebben vrij direct hun weg gevonden in mijn eigen boeken: het magiesysteem met gepersonaliseerde aura’s en de verwijzingen naar bekende mythes en legenden, met name de Atlantislegende. Ook bij mij putten magiërs uit hun aura’s, die een kleur en geur hebben die bij hun persoonlijkheid passen. Wat ik leuk vind aan zo’n magiesysteem is dat het goed te visualiseren is, een quasi-materialistische uitleg van magie mogelijk maakt, en aanknopingspunten meebrengt omtrent de vereiste training, de mogelijkheden en de begrenzingen. Verwijzingen naar bekende mythes en legenden pasten goed in mijn concept van een vergeten verleden van onze aarde, waar onze oudste overgeleverde verhalen op terug te voeren zijn.

3. Eerste seizoen van Attack on Titan

Niet veel later, in mijn tweede en/of derde jaar van de middelbare school, maakte ik via vrienden kennis met de animeserie Attack on Titan. Deze anime is gebaseerd op de gelijknamige manga van Hajime Isayama, waarvan periodieke uitgaven verschenen tussen 2009 en 2021. In 2013 verscheen het eerste seizoen van de anime, die pas in 2023 zijn afronding vond met het verschijnen van het vierde seizoen. Ik ga nu maar meteen bekennen dat ik enkel het eerste seizoen van de anime heb gezien en me zelfs daarvan nu weinig kan herinneren. Toch was dat ene seizoen, gezien in een cruciale periode, genoeg om een stempel te drukken op mijn eigen trilogie.

Vooral de setting van Attack on Titan werkte inspirerend. In een post-apocalyptische wereld leven de laatste mensen in een stad met drie grote ringmuren. Daar hebben ze schuil moeten zoeken voor de gewelddadige reuzen, genaamd titanen, die de aarde onveilig maken. De hoofdpersonen doen dienst in de stadswacht en moeten de titanen buiten de muren houden. Voor zover ik het begrijp, gaat het verhaal over de zoektocht van de hoofdpersonen naar het geheim achter het bestaan van de titanen. Ik weet er dus niet het fijne van, maar het schijnt allemaal erg goed te zijn! Mijn collega-schrijvers Robin Rozendal en Kelly van der Laan hebben laatst nog een super leuk filmpje gemaakt over wat schrijvers van deze serie kunnen leren op het vlak van wereldbouw, personages, plot en meer.

Ik kan vooral iets zeggen over de inspiratie die ik als tiener van dat eerste seizoen op heb gedaan voor mijn Pangaea-trilogie. Zoals ook voor de vorige twee inspiratiebronnen geldt, is de beïnvloeding nog vrij rechtlijnig te reconstrueren. De stad met drie ringmuren is te herkennen in mijn versie van Atlantis. Het woeste en verwilderde landschap is bij mij niet post- maar pre-apocalyptisch, niet een dystopische toekomst, maar een lang vervlogen verleden: het oercontinent Pangaea. Op vergelijkbare wijze heb ik de titanen vertaald naar dinosauriërs.  

Terugkijkend op deze drie vroege inspiratiebronnen, zie ik vrij duidelijk hoe ze tezamen de belangrijkste bouwstenen voor de Pangaea-trilogie aangeleverd hebben. Uit De brief voor de koning haalde ik een avontuurlijke queeste, van Michael Scott keek ik de auramagie af en leerde ik hoe leuk het kan zijn om te spelen met bekende mythes en legenden, de hoge muren en wrede monsters van Attack on Titan gaven meer visuele stimulatie. Het is grappig dat deze drie invloeden veel directer te herkennen zijn dan de subtielere inspiratie van werken die ik op iets latere leeftijd tot me heb genomen, zoals Tolkiens Children of Húrin, Philip Pullmans His Dark Materials en George R.R. Martins A Song of Ice and Fire. Misschien dat die ook ooit nog wel aan bod komen op mijn blog, maar voor vandaag blijft het bij drie. Hopelijk vonden jullie het net zo leuk om te lezen over mijn vroege invloeden als ik om erover te schrijven (en hopelijk rekenen jullie mij er niet op af leentjebuur gespeeld te hebben, ach ik was ook nog een beïnvloedbaar kind 😉). Nu met het einde van de trilogie in zicht, voelt het toch bijzonder om terug te blikken op waar het tien jaar geleden allemaal mee begonnen is.

Tot schrijvens!

Tycho